(tiếp theo và hết)

Quyền” và “nghĩa vụ” là hai khái niệm tách bạch nhau, không chồng lấn lên nhau, cụ thể như sau: Quyền là cái mà con người ta có và họ được tự quyết sử dụng hay không sử dụng nó. Nghĩa vụ: là điều bắt buộc con người đó phải thực hiện. Dưới góc độ pháp lý, quyền là những việc mà một người được làm mà không bị ai ngăn cản, hạn chế. Quyền để chỉ những điều mà pháp luật công nhận và đảm bảo thực hiện đối với cá nhân, tổ chức để theo đó cá nhân được hưởng, được làm, được đòi hỏi mà không ai được ngăn cản, hạn chế

Khiếu nại là quyền cơ bản của công dân đã được Hiến pháp ghi nhận và bảo vệ. Luật Khiếu nại năm 2011 và các văn bản hướng dẫn thi hành đã cụ thể hóa các quy định của Hiến pháp theo hướng cho phép công dân, cơ quan, tổ chức hoặc cán bộ, công chức theo thủ tục, trình tự, thẩm quyền mà pháp luật quy định, có quyền đề nghị cơ quan, tổ chức, cá nhân có thẩm quyền xem xét lại quyết định hành chính, hành vi hành chính của cơ quan hành chính nhà nước, của người có thẩm quyền trong cơ quan hành chính nhà nước hoặc quyết định kỷ luật cán bộ, công chức khi có căn cứ cho rằng quyết định hoặc hành vi đó là trái pháp luật, xâm phạm quyền, lợi ích hợp pháp của mình.

Tiếp công dân là nhiệm vụ quan trọng nhằm hiện thực hóa quyền dân chủ của công dân, phát huy vai trò của quần chúng Nhân dân trong xây dựng Đảng, chính quyền, bảo vệ an ninh Tổ quốc. Thông qua công tác tiếp công dân, giải quyết KNTC cũng giúp Đảng, Nhà nước tiếp nhận được những thông tin phản hồi từ thực tế, những vấn đề nảy sinh từ cuộc sống, từ đó đề ra những chủ trương, quyết sách đúng đắn, hợp lòng dân.

Trong tiếng Việt, “đình chỉ” là “ngừng lại hoặc làm cho phải ngừng lại một thời gian hay vĩnh viễn” . Như vậy, theo từ điển tiếng Việt thì thuật ngữ “đình chỉ” có thể hiểu bao gồm cả “tạm đình chỉ” và “đình chỉ”. Dưới góc độ pháp lý, “đình chỉ", có nghĩa là tạm dừng hoặc ngừng hẳn một hoạt động nào đó theo quyết định của cá nhân, cơ quan, tổ chức có thẩm quyền. Đình chỉ có thể được áp dụng trong nhiều lĩnh vực khác nhau như tư pháp, hành chính hoặc lao động. “Tạm đình chỉ” là khái niệm chỉ việc tạm thời dừng một hoạt động, công việc nào đó trong một khoảng thời gian nhất định.

Trong một xã hội dân chủ, việc bảo vệ quyền và lợi ích hợp pháp của người dân là trách nhiệm và nhiệm vụ của các cơ quan, tổ chức nhà nước. Một trong những kênh quan trọng giúp người dân thực hiện quyền giám sát đối với chính quyền là công tác tiếp công dân và giải quyết khiếu nại, tố cáo

Khiếu nại là quyền cơ bản của công dân được Hiến pháp ghi nhận. Hiến pháp năm 2013 của nước Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam đã hiến định rõ cơ chế thực hiện quyền khiếu nại của công dân bằng việc khẳng định quyền được khiếu nại của mọi công dân; trách nhiệm của cơ quan tổ chức, cá nhân có thẩm quyền trong việc tiếp nhận, giải quyết khiếu nại và cơ chế bảo vệ người khiếu nại

8 yếu tố bảo đảm thực hiện quyền và nghĩa vụ của người tố cáo và người bị tố cáo, trong đó nhận thức về pháp luật và ý thức chấp hành pháp luật của người tố cáo và người bị tố cáo; nhận thức của thủ trưởng cơ quan nhà nước có thẩm quyền; của cán bộ, công chức trong các cơ quan nhà nước có thẩm quyền giải quyết tố cáo về vai trò, tầm quan trọng của thực hiện quyền và nghĩa vụ của người tố cáo và người bị tố cáo được xem là yếu tố hàng đầu.

Để có được kết quả tích cực, thực chất trong công tác tiếp công dân (TCD), giải quyết khiếu nại, tố cáo (KNTC) cần có sự vào cuộc của các cấp chính quyền thông qua việc nghiêm túc quán triệt các nghị quyết của Bộ Chính trị, các chỉ đạo của Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ và tổ chức thực hiện bài bản, nghiêm túc, hiệu quả…

Thụ lý giải quyết tố cáo hành chính là việc cá nhân có thẩm quyền trong cơ quan nhà nước bắt đầu thực hiện giải quyết nội dung đơn tố cáo của công dân sau khi kiểm tra tính hợp lệ của đơn tố cáo, cũng như các yêu cầu mà pháp luật quy định. Thụ lý tố cáo có ý nghĩa pháp lý quan trọng, vì nó không những làm phát sinh quyền và trách nhiệm của người có thẩm quyền giải quyết tố cáo, quyền và trách nhiệm của người tố cáo, người bị tố cáo, và các cơ quan, tổ chức cá nhân có liên quan, mà còn góp phần giải quyết và xử lý kịp thời những hành vi vi phạm đã, đang xảy ra, bảo vệ quyền và lợi ích chính đáng của cá nhân, cơ quan, tổ chức; hạn chế tình trạng công dân gửi đơn vượt cấp, trùng lặp

Từ ngày 1/7/2025, cả nước chính thức chuyển sang mô hình chính quyền địa phương 2 cấp (tỉnh và cơ sở), thay thế cho mô hình 3 cấp (tỉnh, huyện, xã) đang áp dụng. Trên địa bàn tỉnh Yên Bái, việc dừng hoạt động các đơn vị hành chính cấp huyện, kiện toàn trực tiếp 51 xã, phường, thị trấn là bước then chốt nhằm tinh gọn bộ máy, nâng cao hiệu lực, hiệu quả quản lý. Tuy nhiên, sự thay đổi này đặt ra nhiều thách thức đối với công tác tiếp công dân, giải quyết khiếu nại, tố cáo, một trong những nhiệm vụ trọng tâm của hệ thống chính quyền.

Thông qua hoạt động tiếp công dân, Nhà nước và các cơ quan, tổ chức tiếp nhận được các vụ việc khiếu nại, tố cáo, kiến nghị, phản ánh của nhân dân liên quan đến việc thực hiện chủ trương, đường lối, chính sách, pháp luật để có các biện pháp xử lý, khắc phục kịp thời. Để làm tốt công tác này, chúng ta cần đề xuất đưa ra một số giải pháp đổi mới tổ chức và hoạt động tiếp công dân để khắc phục được những bất cập còn tồn tại trong thời gian qua.